پرلین یکی از اعضای مهم و کارآمد در ساختار سقف‌های شیب دار نظیر سقف سوله‌ها بشمار می‌رود که به عنوان تکیه گاه برای تیرهای عمودی در سوله ها کارایی دارد. همچنین، از لاپه یا پرلین در اتصال ستون‌هایی که فاصله نسبتا زیادی با یکدیگر دارند نیز استفاده می‌شود. پرلین‌ها در دو نوع C و Z انگلیسی ساخته و عرضه می‌شوند که ویژگی‌های هرکدام با یکدیگر متفاوت خواهد بود. در ادامه این مقاله به بررسی لاپه یا پرلین و کاربرد انواع آن خواهیم پرداخت.
پرلین یا لاپه چیست؟
همانطور که اشاره شد، پرلین یا لاپه پروفیل‌هایی فلزی هستند که جهت حمایت از ستون‌های سازه در برابر وزن سقف ساخته می‌شوند. لاپه‌ها از لحاظ ظاهری شبیه به تیر بوده و در زیر سقف‌های شیب‌دار به طور افقی نصب می‌شوند. همچنین، از این سازه در جهت اتصال ستون‌هایی که فاصله زیادی دارند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. چگونگی نصب و اجرای آن به عوامل متعددی اعم از وزن سقف بستگی دارد.
انواع پرلین
پرلین‌ها از لحاظ جنس انواع متفاوتی دارند و به دستههای فلزی، چوبی و دیگر انواع تقسیم بندی می‌شوند که نوع چوبی بیشتر در سازه‌های سنتی و قدیمی بکار می‌رود. اما پرلین فلزی در سازه‌های امروزی به ویژه سوله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دسته خود شکل‌های مختلفی دارد که از مهم‌ترین نمونه‌های آن می‌توان به پرلین Z، پرلین C و پرلین گالوانیزه اشاره نمود.
- پرلین Z
در واقع پرلین z ظاهری شبیه به حرف z انگلیسی دارد و این نام گذاری به همین علت است و در جنس‌های مختلفی اعم از فولادی، گالوانیزه و آلومینیومی تولید و عرضه می‌شوند. این نوع لاپه که با عنوان پروفیل زد نیز شناخته می‌شود، اغلب جهت تحمل بخشی از وزن عرشه در سقف سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از کاربردهای دیگر آن می‌توان به صنایع خودروسازی، کشتی‌سازی، ساخت ریل و پایه‌ها، تولید نرده‌های محافظ در پل‌ها و بزرگراه‌ها و غیره اشاره نمود.
نحوه تولید و خواص مکانیکی فولاد تریپ
هزینه استفاده از پروفیل زد نسبت به سایر انواع آن مقرون به صرفه تر است و سبب کاهش هزینه‌های مرتبط با ساخت می‌شود. همچنین به علت استحکام و مقاومت بالا و سرعت نصب مناسب، در بسیاری از پروژه‌ها به خصوص مناطق زلزله‌خیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جهت تولید پروفیل یا پرلین z از ورق‌های فولادی یا سایر انواع ورق استفاده می‌شود. در شروع، ورق‌ها را در ابعاد مناسب برش می‌زنند تا در نهایت با استفاده از دستگاه‌های فرم‌دهی، پرلین زد در سایزهای مختلف ساخته شود.
- پرلین گالوانیزه
جهت بالا بردن مقاومت پرلین‌ها در مقابل زنگ‌زدگی و خوردگی از متد‌های گوناگونی کمک گرفته می‌شود. تولید لاپه گالوانیزه مثالی از این روش‌هاست. پرلین گالوانیزه توسط آبکاری پرلین‌های فولادی با آلیاژ روی ساخته می‌شود تا خاصیت ضدخوردگی این محصول بالا رود.
به دلیل خصوصیات بوجود آمده در محصول نهایی، می‌توان از آن در سخت‌ترین شرایط محیطی اعم از کارخانه تولید مواد شیمیایی یا در مناطقی که نزدیک آب شور هستند نیز استفاده کرد. البته این نوع پرلین همچنان در برابر اکسیداسیون از مقاومت اندکی برخوردارند. در محیط‌هایی که احتمال اکسیداسیون محصولات فولادی بیشتر است، از لاپه رنگ شده استفاده می‌شود.
- پرلین C
پرلین یا لاپه c نمونه دیگری از پروفیل‌های ساختمانی بشمار می‌رود که به علت شکل ظاهری خود به این صورت نام گرفته است. این نوع پرلین وظیفه‌ای مشابه با پروفیل z در سازه دارند و بخشی از وزن سقف سازه را تحمل می‌نمایند. پروفیل c اغلب در شاخه‌های 6 متری تولید و عرضه می‌شود که پروسه آن با نحوه ساخت پروفیل زد مشابه است. بعد از تولید، در سقف‌ها یا پوشش‌های سبک صنعتی یا نیمه‌صنعتی، ستون و دیوارهای غیرباربر سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند. از لحاظ چگونگی عمل، این نوع پرلین وزن پایین و استحکام مناسبی دارد؛ اما در نهایت نسبت به پروفیل z سطح عملکرد پایین‌تری از خود نشان می‌دهد و هزینه بیشتری بر سازندگان تحمیل می‌کند.
نحوه نصب پرلین‌ها
پرلین‌ها به طور افقی در قسمت زیرین سقف‌های فلزی نصب می‌شوند به این صورت که پرلین‌ها در بالای تیرهای سقف با یک لایه زیرین نمدی یا مانع بخار نصب شده در بالای آن، نصب می‌شوند. پرلین‌ها از سقف حمایت بیشتری می‌کنند و به علاوه موجب می‌شوند یک سطحی ایجاد شود که میخکوبی برای پانل‌های انتهایی و لبه‌ها ایجاد شده راحتر باشد.
- پیچ کردن لبه های پرلین به یکدیگر
لبه‌های پرلین میبایست در سوراخ بالا و سوراخ‌‌های فلنج پایینی در هر دو انتها پیچ شوند. پیچ و مهره تنها در پرلین‌های لبه دار تداوم ساختاری کامل را فراهم نمی‌نماید و تعداد بیشتری می‌توانند روی پیچ‌های سقفی که در هر دو پرلین وارد شود. در نتیجه بار وارد شده میبایست مطابق میزان تحمل آن باشد.
- استفاده از مهاربندهای پرلین
در صورتی که از سوراخ زیرین در یک دامان جهت اتصال مهاربند کمک گرفته شود، اطمینان حاصل فرمایید که از یک پیچ اضافی استفاده می‌شود تا استحکامات لازم برای سازه فراهم شود.
- طراحی و اجرای پل پرلین
سازه پل را می‌توان در بالا یا پایین شیب سقف نصب نمود اما نمی‌توان آن را در یک مسیر با هم مخلوط نمود. با این وجود، همانطور که اجزای شروع و پایان متفاوت خواهند بود، جهت تثبیت میبایست در مرحله طراحی یا تهیه، این قطعه تعبیه شود. پل نباید از ظرفیت فشاری آن تجاوز کند. در جایی که باید بیش از یک ردیف نصب شود، همواره پل زدن را برای هر بند پیش از شروع ردیف بعدی کامل کنید.
- جوشکاری قطعات
جوشکاری یا برش گرم پرلین‌ها، برای مهاربند‌ها یا پل‌های پرلین توصیه نمی‌گردد. گرمای تولید شده در جوشکاری بر روی خواص مواد فولادی با مقاومت و استحکام تسلیم زیاد که در شکل‌دهی سرد استفاده می‌شود، تأثیر می‌گذارد. در اغلب موارد، حتی با جوشکاری با کیفیت خوب، احتمالاً غلظت تنش چشمگیری ایجاد می‌شود. همچنین، جوشکاری به طور موضعی پوشش محافظ را حذف می‌نماید و سبب پایین آمدن بالقوه دوام سازه می‌شود.
سخن پایانی
در دنیای امروزی سقف‌های سازه انواع متفاوتی دارد که مصالح ساخت آن‌ها نیز گوناگون است. برای مثال یکی از اجزای مهم در ساخت سقف سوله‌ها یا سقف‌های شیب‌دار، پرلین یا لاپه را می‌توان نام برد که در این مقاله به بررسی انواع آن و کاربردهایش پرداختیم.